Een feestelijke ‘bubbel’ voor elk budget!

Mousserende wijnen kennen we in zeer uiteenlopende stijlen. Het meest sprekende voorbeeld is zonder twijfel champagne, maar de laatste jaren zien we een grote opmars van mousserende wijnen uit andere landen. Prosecco en cava zijn populair, maar er is meer: Franse crémants, Duitse sekt en bijvoorbeeld Zuid-Afrikaanse Vonkelwijn. Om de verschillende stijlen goed van elkaar te onderscheiden is het goed enkele zaken helder aan het licht te brengen.

Champagne mag uitsluitend zo genoemd worden als deze afkomstig is uit de Franse streek Champagne (verspreid over de departementen Ardennes, Marne, Aube, Haut-Marne en deels Aisne en Seine-et-Marne). In het verleden werd de term ‘methode champenoise’ wereldwijd veelvuldig gebruikt om aan te geven dat men met een vergelijkbare stijl te maken had. De Champenois hebben er echter hard voor gestreden om die term uit te bannen. Dat is gelukt!

De term ‘methode traditionelle’ mag wel gebruikt worden. Daar wordt mee aangegeven dat de wijn wordt gemaakt volgens het proces van tweede vergisting op de fles. Dat verdient enige uitleg: champagne (of ‘méthode traditionelle’) wordt gemaakt volgens een bijzonder procedé. Allereerst vergist het druivensap tot een ‘normale’ witte wijn, in deze fase zetten de natuurlijke druivensuikers zich om in alcohol. Als dit proces is voltooid wordt de wijn gebotteld en wordt er een suikeroplossing (liqueur de tirage) toegevoegd. De flessen worden afgesloten met een kroonkurk en vanaf dat moment vindt de tweede vergisting plaats. Tijdens dit proces zetten de toegevoegde suikers zich om in koolzuur. Na de rijping op de gistcellen volgt het dégorgement. De kroonkurk wordt verwijderd en er wordt ‘liqueur d‘expedtion’ toegevoegd. Op dat moment wordt bepaald hoe droog (brut, sec, demi-sec etc.) het eindresultaat wordt. Tenslotte wordt de fles voorzien van zijn definitieve afsluitende kurk en het kenmerkende ‘muselet’. Het genoemde proces is arbeidsintensief en vergt een groot tijdsbestek (minimaal 15 maanden voor een champagne ‘sans année’ en minimaal 36 maanden voor een ‘vintage’ champagne). Al met al een kostbaar proces dus en dat is één van de redenen van de relatief hoge prijs voor een goede fles champagne.

Buiten bovenstaande methode zijn er andere manieren om mousserende wijnen te produceren. Een goed voorbeeld is de ‘méthode Charmat’ (ook wel ‘cuve close’). Bij deze methode vindt zowel de eerste als de tweede vergisting plaats in roestvrijstalen cuves. Pas na de tweede vergisting worden de wijnen op fles gebracht.

De derde en tevens goedkoopste methode noemen we ‘methode gazéifié’. Na de vergisting wordt er als het ware koolzuur ingespoten. Een efficiënte methode, maar het resultaat is doorgaans beduidend minder en eenmaal ingeschonken is de mousse snel verdwenen. Maar goed, het voordeel van deze uiteenlopende productiemethodes en de verschillen in herkomst is dat er voor elk budget een feestelijke ‘bubbel’ beschikbaar is en daar zouden we als Nederlanders best wat vaker gebruik van mogen maken …

Champagne Lenoble
Brut Intense MAG 20

In grote (inter)nationale proeverijen en rankings scoren de champagnes van Champagne Lenoble altijd hoog. In de ‘Guide Vert’ 2025 van la Revue du Vin de France krijgt het huis 2 van de felbegeerde 3 sterren en in de kersteditie van dit toonaangevende magazine wordt de ‘Brut Intense’ vermeld als een van beste Champagnes momenteel te koop.

Wanneer we kijken naar de prijs-kwaliteitverhouding ten opzichte van de grote merken, dan pakken de resultaten pas écht gunstig uit. Immers, bij de grote namen is het uiteindelijk de consument die -fors- betaalt voor de enorme marketingbudgetten waar de grote namen mee werken. De ware liefhebber weet wel beter en betaalt liever voor de inhoud van de fles.

Sinds 1993 worden hun zogenaamde reserve-wijnen (die een groot deel uitmaken van de uiteindelijke assemblage) gerijpt op houten vaten van 225 liter. Enkele jaren later werden daar cuves, eveneens van hout, van 5000 liter aan toegevoegd. Immers, in grotere vaten rijpt de wijn geleidelijker en een langere rijping resulteert uiteindelijk in een grotere mate van complexiteit in het eindproduct.

Sinds 2010 worden deze reservewijnen gebotteld in magnumflessen, afgesloten met een natuurkurk. Door de natuurlijke afsluiting is het contact met zuurstof vrijwel te verwaarlozen en doordat de verhouding wijn ten opzichte van de hoeveelheid CO2 in de magnumfles optimaal is (beter dan in een fles van regulier formaat!), wint de wijn enorm aan complexiteit.

Deze magnums vormen uiteindelijk de basis voor de definitieve assemblage. Vandaar de term MAG, gevolgd door de jaargang waarmee de reservewijnen zijn aangevuld. Na de assemblage wordt de champagne gebotteld in flessen van 0,75 (en groter) en rusten de wijnen nog eens 3 jaar in de kelders in Daméry. Wanneer we in ogenschouw nemen dat 15 maanden de minimale rijpingsduur is voor champagne, beseffen we ons wederom dat de focus echt puur en alleen ligt op kwaliteit.

Sterk aanbevolen en een Champagne van dit kaliber verdiend het om na het aperitief (met oesters!) te worden doorgeschonken bij het voorgerecht: een tartaartje van zalm en/of tonijn, een tedere coquille met een toefje kaviaar of lauwwarme blini's met zalmeitjes.