De eerste pioniers op dit gebied, met Jacques Perrin van Château de Beaucastel als voorloper, zijn hun experimenten decennia geleden in alle discretie gestart. Ze liepen namelijk het risico om voor krankzinnig versleten te worden en het recht op de gecontroleerde herkomstbenaming te verliezen!

De periode van geitenwollen sokken, hekserij en lacherig doen is nu definitief voorbij. De felste tegenstanders waren de universitair opgeleide oenologen met heel veel chemie in hun bagage, die binnen hun adviesfunctie geen onzekerheid duldden.

Liepen de voorlopers 40 jaar geleden het risico het recht op het voeren van de gecontroleerde herkomstbenaming te verliezen, nu gaan er geluiden op om precies het tegenovergestelde te bereiken. Dit zou in houden dat bij een niet duurzame wijngaardbewerking de wijnen buiten de herkomstbenaming zouden kunnen gaan vallen. We zijn nog lang niet zo ver, maar het tekent de kentering.

Er heerst grote onduidelijkheid bij velen over het begrip bio en biologisch. Vandaar nog een korte uitleg. De wijngaard kan op verschillende manieren onderhouden worden.

Niet duurzaam

De niet duurzame: dit is met optimaal gebruik van chemische producten ter bestrijding van onkruid, insecten, schimmels en rotting. Zonder ploegen. De (voedings)bodem van de wijngaard wordt hierdoor op de langere termijn geneutraliseerd en gesteriliseerd. De bodeminvloed (terroir) vermindert met de tijd, waarmee een belangrijk deel van het karakter en het onderscheid verloren gaat. Het is op zich logisch dat men deze werkwijze voor waardevolle, geclassificeerde wijngaarden wil verbieden. Sommige zijn echter zo ontzettend moeilijk mechanisch of zelfs handmatig te bewerken door extreem steile, leisteen houdende hellingen.

Weloverwogen

De weloverwogen werkwijze met respect voor bodem en natuur en met minimale inzet van chemische middelen en gebruikmakend van mechanische onkruidverwijdering, plantenextracten, seksuele verwarring (om insecten te weren), natuurmest i.pv. kunstmest. Dit kan gebeuren met of zonder certificaat (Terra Vitis bijvoorbeeld). In het eerste geval dient men te werken volgens een lastenboek en na controle volgt de certificering.

Biologisch

De simpele biologische werkwijze waarbij de chemische middelen vervangen worden door natuurlijke plantenextracten. Ploegen, natuurmest, het inzaaien van groen tussen de rijen en mechanische onkruid verwijdering. Alles volgens een lastenboek met certificaat en alles volgens het boekje uitgevoerd wordt. Bekende certificaat verschaffers zijn Ecocert, Demeter, maar er zijn er meer. Op de flessen staat vaak de afkorting AB voor agriculture biologique.

Biologisch-dynamisch

De biologisch-dynamische aanpak. Dit is de meest ver gaande vorm met gebruikmaking van natuurlijke en gedynamiseerde extracten. Preparatie als toepassing geschieden onder astrale invloeden en bij voorgeschreven maanstanden. Rudolf Steiner stond aan de basis en Maria Thun ontwikkelde een kalender voor alle toepassingen. Hier kan de wijngaardenier niet zo maar op vakantie gaan na z'n wijngaard tegen mogelijke bedreigingen beschermd te hebben. Hij moet dag en vaker ook s'nachts paraat staan om z'n preparaten klaar te maken en in homeopathische doses aan te brengen op de voorgeschreven momenten. Ook hier een (zwaar) lastenboek en alleen certificering na controle.

Stille aanpak

Dit zijn de producenten die biologisch willen werken zonder gebonden te zijn aan een lastenboek, controles en label-verplichtingen. Ook willen zij bij hoge uitzondering kunnen terugvallen op ingrepen die buiten het biologische boekje vallen om de simpele reden da ze een hele oogst niet verloren willen zien gaan.

Vegan

De laatste jaren zien we ook labels die tegemoetkomen aan de wensen van de vegetarisch en veganistisch gemotiveerde consumenten. Dit staat los van welke biologische ook maar impliceert dat in het gehele maakproces, inclusief de botteling, de etikettering en de verpakking geen enkel dier-gerelateerde producten gebruikt mogen worden. Zie V-LABEL.EU.

Natuurwijnen

Dit is een recente ontwikkeling waarbij de op maximale puurheid georiënteerde wijnmaker geen enkele aanwezigheid van de 350 toegestane additieven wenst te gebruiken in zijn ongefilterde wijnen. Een nobel streven maar de stabiliteit, aromatische ontwikkeling en houdbaarheid worden serieus bedreigd. Dit kan zorgen voor aangename verrassingen, maar ook diepe teleurstellingen. Bij een beheerste wijnconsumptie is de opname van de gevreesde additieven zo laag dat dit geen enkel effect heeft op de gezondheid.

Erik J. Sauter sr.